De Koppelingswet heeft als doel illegaal verblijf in Nederland tegen te gaan. Volgens deze wet heeft iemand die illegaal verblijft in Nederland geen recht op diensten van de overheid. Deze diensten heten sociale voorzieningen:
Iedere instantie die over sociale voorzieningen gaat, zoals de gemeente, controleert bij de aanvraag of iemand hier recht op heeft.
Uitzonderingen op de koppelingswet zijn:
Verblijf zonder verblijfsvergunning is niet strafbaar.
Wel is strafbaar verblijf met een inreisverbod of ongewenstverklaring. Een inreisverbod of ongewenstverklaring kan worden gegeven aan mensen zonder verblijfsvergunning met een strafblad, maar ook aan mensen die hun terugkeertermijn hebben overschreden. Zie verder bij Strafbaarstelling illegaal verblijf.
Hulp bij illegaal verblijf die niet uit winstbejag verleend wordt, is niet strafbaar. Hulp bij illegale grensoverschrijding is altijd strafbaar volgens de wet, maar tijdens de parlementaire behandeling maakte de minister duidelijk dat altijd met humanitaire redenen rekening gehouden wordt. Zie verder bij Strafbaarstelling illegaal verblijf.
Als aan een ongedocumenteerde onderdak verleend wordt, moet dat gemeld worden bij de politie. De politie kan een mini-proces-verbaal opmaken bij niet-melden. De Officier van Justitie kan daarvoor een straf opleggen.
Ongedocumenteerde migranten hebben geen recht op een Nederlands identiteitsbewijs.
Migranten die asiel vragen moeten hun paspoort inleveren. Zij krijgen een W-document. Het paspoort wordt teruggegeven als het asielverzoek ingewilligd wordt. Een erkende vluchteling heeft ook recht op een vreemdelingenpaspoort, als erkend wordt dat contact met de autoriteiten van zijn land van herkomst gevaarlijk is.
Migranten die bezig zijn met een reguliere toelatingsprocedure krijgen meestal een sticker in hun paspoort waarin hun rechten staan. Als zij geen eigen paspoort hebben, hebben ze recht op een W2-document.
- eigen paspoort/ ID
- W-document
- W2-document
- identiteitsbewijs AMV's
- beleid biometrie vreemdelingen
- jurisprudentie biometrie vreemdelingen
Als iemand het komende halfjaar voor 4 maanden of langer in Nederland woont, is inschrijven bij de gemeente verplicht. Bij inschrijving komt iemand in de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA).
Nee. Bij de inschrijving wordt altijd een identiteitsbewijs en een bewijs van verblijfsvergunning gevraagd. Migranten zonder verblijfsvergunning kunnen zich dus niet inschrijven. Mensen die in een procedure zitten die zij in Nederland mogen afwachten mogen zich wél inschrijven bij de gemeente.
Het is niet altijd makkelijk voor iemand die in een procedure zit, om zich in te schrijven bij de gemeente. De gemeente weet niet altijd dat dit mogelijk is.
- GBA-inschrijving
- GBA-wijziging
- Eis brondocumenten
- Vaststellen staatloosheid
- Vaststellen staatloosheid - literatuur
Ja. Slachtoffers van een strafbaar feit zoals een diefstal of geweld, kunnen aangifte doen bij de politie, dus ook ongedocumenteerde migranten. Sinds 2016 heeft de politie landelijk beleid om ook van ongedocumenteerde migranten de aangifte op te nemen. Ze zullen dan niets doen met de informatie over het illegale verblijf. Zie de factsheet van de politie hier.
In de praktijk zijn nog niet alle politiebureaus bekend met het beleid van 'veilige aangifte'. Daarom het advies om eerst met de politie te bellen, of te vragen of iemand wil helpen om het eerste contact met de politie te leggen.
- literatuur
- beleid
Een ongedocumenteerde kan geen bankrekening openen, omdat daarvoor een geldig identiteitsbewijs en verblijfsdocument nodig is. Ook is het bijna onmogelijk om een bestaande bankrekening te blijven gebruiken, als het pasje vernieuwd moet worden, omdat ook daarvoor een identiteitsbewijs (bv. paspoort uit herkomstland) nodig is.
Voor het verkrijgen en verlengen van een rijbewijs is een identiteitsbewijs en een verblijfsvergunning nodig. Voor het vervangen van een zoekgeraakt paspoort hoeft dat niet.
Ook ongedocumenteerde migranten hebben recht op juridische bijstand. Zij kunnen voor weinig geld geholpen worden door advocaten. Hiervoor is een officieel bewijs van inkomen nodig. Dit wordt bekeken door de Raad voor Rechtsbijstand. Voor migranten zonder verblijfsvergunning is een officieel bewijs van inkomen niet mogelijk. Zij kunnen zelf een brief schrijven waarin ze hun financiële situatie uitleggen.
Het is mogelijk advocaten zelf te betalen, maar er is geen enkele garantie dat deze advocaten beter zijn. Soms zijn ze alleen uit op snel geld verdienen.
Het is ook mogelijk gratis advies te vragen bij Het Juridisch Loket of bij de Sociale Raadslieden. Zij kunnen doorverwijzen naar de juiste advocaten.
Als iemand geen inkomen heeft, mag hij toch zaken aan de rechter voorleggen. Bij een inkomen van minder dan 90% van het bijstandsniveau en geen vermogen, wordt het griffierecht kwijtgescholden. De griffier vraagt hiervoor bewijzen van inkomen en vermogen, ook van een eventuele partner.
- recht op een advocaat
- griffierecht
Ongedocumenteerde migranten kunnen, zoals ieder ander, veroordeeld worden voor een strafbaar feit. Maar zij kunnen niet resocialiseren in Nederland. Vervroegde vrijlating is voor hen alleen mogelijk als zij terug kunnen keren naar hun herkomstland.
Een ander probleem waar ongedocumenteerden mee te maken hebben is de samenloop van uitzetting en strafzaak. In principe heeft iedere verdachte het recht om zijn strafzaak bij te wonen. Maar ongedocumenteerden hebben niet het recht om in Nederland te blijven. Daarom moet DT&V vóór een uitzetting het Openbaar Ministerie om advies vragen over het verloop van de strafzaak. Dat gebeurt niet altijd.
- strafdetentie ongedocumenteerden
De vingerafdrukken van de meeste vreemdelingen zijn opgeslagen in diverse (europese) databases, zoals Eurodac, SchengenInformatieSysteem, Visum InformatieSisteem. De toegang tot deze databases wordt steeds meer opengesteld voor opsporingsdoeleinden.