Er zijn verschillende plekken waar de overheid (de politie, de Arbeidsinspectie of andere diensten van de overheid) kan vragen om een identiteitsbewijs of verblijfsvergunning. Kijk hieronder voor de regels per plek.
Nederland kent twee soorten grenzen:
De grenzen tussen de Europese landen zijn opgeheven met het verdrag van Schengen. Voor de zogenaamde Schengengrenzen, de grens tussen Nederland en Duitsland of België, is grensbewaking verboden. Wel mag de KMar (Marechaussee) algemene controles uitvoeren die niet het karakter van grensbewaking hebben.
Nederland heeft ook Europese buitengrenzen, namelijk bij de zee- en luchthavens. Daar mag de douane van iedereen het identiteitsbewijs en het visum controleren. Als iemand geen geldige grensoverschrijdings-documenten heeft, kan die persoon in vreemdelingenbewaring gezet worden.
- Literatuur grensbewaking
- aantallen
- beleid
- jurisprudentie
Dat is een geldig paspoort en een visum wat past bij het verblijfsdoel.
Voor de meeste mensen is een paspoort nodig om in Nederland te mogen verblijven.
Voor burgers van EU-landen is het voldoende als zij hun identiteit kunnen aantonen.
Voor verblijf korter dan 3 maanden is een toeristenvisum voldoende. Voor sommige landen is geen toeristenvisum nodig. Kijk hier welke landen dit zijn. Voor verblijf langer dan 3 maanden is bijna altijd een MVV verplicht, dit is een visum voor een bepaald verblijfsdoel.
De politie mag niet zomaar om een identiteitsbewijs vragen, maar alleen als dit nodig is voor de uitoefening van haar taak. Als de politie een reden heeft om iemand aan te houden, bijvoorbeeld omdat iemand zich niet houdt aan de verkeersregels, of omdat de politie die persoon verdenkt van een strafbaar feit, dan mag de politie ook om haar identiteitsbewijs vragen.
Als iemand geen identiteitsbewijs heeft, dan kan de politie daaruit de conclusie trekken dat die persoon misschien geen verblijfsvergunning heeft. De politie mag dan verder vragen naar de verblijfsvergunning. De politie mag die persoon ook 6 uur lang vasthouden in het politiebureau om verder onderzoek te doen. Dit heet 'overbrenging voor verhoor'. Deze tijd kan soms met 48 uur verlengd worden, maar daarvoor is toestemming van de korpschef nodig.
literatuur controles
aantallen controles
beleid en jurisprudentie controles
In Nederland geldt dat de woning van iemand privé is. Ook de politie mag hier niet zomaar naar binnen. Dat mag pas als de politie een 'machtiging tot binnentreden' heeft. Of als de politie het doel van het bezoek heeft uitgelegd en degene die de deur opendoet toestemming geeft.
De politie mag wel een woning binnentreden zonder 'machtiging tot binnentreden' als er een redelijk vermoeden is dat hier iemand woont die geen verblijfsvergunning heeft. Dat redelijk vermoeden ontstaat bijvoorbeeld als:
Als de politie de woning binnen mag, dan mag zij ook iedereen controleren die in die woning aanwezig is. Niet alleen degene naar wie ze op zoek zijn.
- aantallen
- beleid en jurisprudentie
De Inspectie SZW (waarin de vroegere Arbeidsinspectie is opgegaan) moet toezicht houden op de arbeidsomstandigheden en op illegale arbeid. De Inspectie mag:
De arbeidsinspectie mag geen mensen oppakken. Maar ze komt vaak in een team met onder andere de Vreemdelingenpolitie. Die mag wel migranten zonder verblijfsvergunning oppakken.
- literatuur controle illegale arbeid
- aantallen
- beleid
- jurisprudentie
Bij elke instelling hangt het van hun taak af of zij de identiteit van personen mogen controleren.
De woningbouwvereniging bezit woningen die zij verhuurt. In het huurcontract staan de rechten en plichten van de verhuurder en de huurder. Zo staat vaak in het huurcontract dat onderhuur en inwoning alleen onder bepaalde voorwaarden zijn toegestaan. Als een huurder zich niet aan het huurcontract houdt, kan het huurcontract ongeldig worden.
De gemeente moet voor veel van haar diensten het identiteitsbewijs van de aanvrager controleren. Als de gemeente tijdens haar werk merkt dat een identiteitsbewijs vals is, zal zij de politie waarschuwen. Als de gemeente erachter komt dat iemand geen verblijfsvergunning heeft, kan zij de Vreemdelingenpolitie waarschuwen.