Nee, ongedocumenteerde migranten mogen in Nederland niet werken. De werkgever kan een boete krijgen als hij werknemers zonder werkvergunning laat werken. De werknemer zelf kan geen boete krijgen. Als werknemers zonder verblijfsvergunning betrapt worden, kunnen ze wel worden vastgezet in vreemdelingendetentie en teruggestuurd worden.
Toch werken veel ongedocumenteerde migranten in Nederland. Hierbij is te denken aan:
Ook migranten die werken zonder werkvergunning hebben rechten. Houdt de werkgever zich niet aan deze rechten, dan kan de werknemer een klacht indienen tegen de werkgever. Dit kan het beste gedaan worden met een advocaat. Migranten die lid zijn van de vakbond, kunnen de advocaat van de vakbond om hulp vragen.
De werkgever moet de CAO* naleven die geldt voor het soort werk dat iemand doet. Werktijden, lonen en andere regels die in de CAO staan, gelden voor alle werknemers, dus ook voor ongedocumenteerde migranten. Let op: Voor huishoudelijk werk bij mensen thuis en au pairs is er geen CAO en gelden andere regels!
Deze rechten staan op papier maar het is niet altijd even gemakkelijk om ze ook in de praktijk te krijgen. Ook zijn werkgevers en werknemers vaak niet op de hoogte van de regels.
Het belangrijkst is dat de migrant kan bewijzen dat hij een werknemer was. Dit kan met een schriftelijk contract, maar ook met een mondelinge afspraak met de werkgever. Als de werknemer kan aantonen dat hij 3 maanden lang elke week of ten minste 20 uur per maand voor dezelfde werkgever heeft gewerkt, geldt dat als bewijs van een arbeidscontract.
Daarom is het erg belangrijk om vanaf het begin van het werk zo veel mogelijk bewijs te verzamelen. Tips voor bewijs:
Soms betaalt de werkgever het loon niet of niet op tijd. Of wil de werkgever het loon niet doorbetalen bij ziekte. Dit is verboden. Maar meestal durven ongedocumenteerde migranten als ze werk hebben niet te vragen om deze rechten. Ze lopen dan kans dat de werkgever met ontslag dreigt.
Samen met een advocaat of met de vakbond kan een procedure worden gestart om het loon toch te krijgen. Dit kan ook als iemand al niet meer bij de werkgever werkt, en ook als iemand al is aangehouden en teruggestuurd. Als het werk bewezen kan worden, kan achteraf minimaal 6 maanden loon opgeëist worden. Zelfs vanuit het buitenland! Daarom is het ook hierbij erg belangrijk zoveel mogelijk bewijs te verzamelen van het werk.
* CAO staat voor 'collectieve arbeidsovereenkomst'. In een CAO staan afspraken over de arbeidsvoorwaarden voor alle werknemers bij een bepaalde werkgever of in een bepaalde bedrijfstak.
- Literatuur arbeid voor ongedocumenteerden
- Literatuur rechten als werknemer
- Beleid rechten als werknemer
- Jurisprudentie rechten als werknemer
- Recht op legale arbeid bijzondere groepen vreemdelingen
Veel migranten komen naar Nederland om te werken en geld naar huis te sturen. Ze zijn hier vaak naartoe gestuurd door kennissen, vrienden of dorpsgenoten. Soms wordt verteld dat ze veel geld zullen verdienen. Of dat ze een opleiding en een nette baan krijgen. Maar eenmaal in Nederland blijken dit leugens. Ze moeten bijvoorbeeld veel te lang werken, krijgen geen of weinig loon of moeten een schuld afbetalen aan de werkgever.
In Nederland is het verboden iemand te dwingen om te werken of om iemand uit te buiten, dit heet 'mensenhandel'. Het is een ernstige misdaad. Als u iemand kent die slachtoffer is van mensenhandel of uitbuiting, kunt u het beste advies vragen aan de volgende hulporganisaties:
FairWork
www.fairwork.nu
info@fairwork.nu
020 760 08 09
CoMensha (Coördinatiecentrum Mensenhandel)
www.comensha.nl
info@comensha.nl
033 4481186
Als een ongedocumenteerde migrant slachtoffer is van ernstige uitbuiting of mensenhandel kan hij of zij in aanmerking komen voor speciale bescherming. In sommige gevallen kan iemand dan een tijdelijke verblijfsvergunning krijgen.